Program Czyste Powietrze – nowe standardy od 14 czerwca

Zmiany, które wprowadzono to gwarancja wyboru urządzeń o potwierdzonej jakości, czyli takich, które spełniają deklarowane w karcie produktu i etykiecie energetycznej parametry oraz rzeczywiście przełożą się na poprawę jakości powietrza i tańsze ogrzewanie polskich domów. W wydarzeniu, które odbyło się 15 maja 2024 r. w siedzibie resortu klimatu i środowiska, udział wzięli także Dorota Zawadzka-Stępniak, prezes zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Robert Gajda, zastępca prezesa zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

• Od 14 czerwca 2024 r. pompy ciepła montowane w ramach programu „Czyste Powietrze” będą kosztem kwalifikowanym tylko wtedy, gdy ich parametry techniczne będą potwierdzone wpisem na listę zielonych urządzeń i materiałów (ZUM).
• Na listę ZUM docelowo wejdą tylko te urządzenia, dla których dostarczone badania z akredytowanego laboratorium zlokalizowanego w kraju UE lub EFTA potwierdzą ich parametry techniczne.
• Firmy, które nie posiadają jeszcze akredytowanych badań dla pomp ciepła, mogą od 14 czerwca 2024 r. zgłaszać wniosek o wpis na listę na podstawie europejskiego znaku jakości EHPA Q, HP Keymark lub Eurovent. To umożliwi im czasową obecność na liście – do 31 grudnia 2024 r..
• Trwa proces weryfikacji zgodności raportów z badań z dokumentacją techniczną urządzeń przed wpisem na listę ZUM. Odpowiedzialny za prowadzenie listy ZUM Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB) wcześniej tego nie robił.
• Równolegle do wprowadzanych zmian odbywać będą się kontrole zgodności pomp ciepła. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmie działania w zakresie prowadzenia kontroli zgodności parametrów oferowanych na rynku pomp ciepła z deklaracjami producentów.
• W trosce o beneficjentów w programie przewidziano także środki finansowe na audyt energetyczny – osoby korzystające z programu „Czyste Powietrze” decydując się na wymianę starego kopciucha na nowe źródło ciepła, np. pompę ciepła, mogą otrzymać dotację na audyt energetyczny do 1,2 tys. zł.
• Od 22 kwietnia 2024 r. obowiązują nowe zasady w „Czystym Powietrzu”, obejmujące m.in. wymogi dotyczące pomp ciepła, na które beneficjenci programu mogą uzyskać dofinansowanie. Zmiany te mają na celu wyeliminowanie dotychczas zidentyfikowanych nadużyć.  

Pompy ciepła tylko z listy ZUM

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami, pompy ciepła kupione od 14 czerwca 2024 r. będą kosztem  kwalifikowanym tylko wtedy, gdy ich parametry techniczne będą potwierdzone wpisem na listę zielonych urządzeń i materiałów (ZUM).

– Naszym nadrzędnym celem jest ochrona ludzi korzystających z dotacji, dlatego zmieniamy program. Pamiętajmy, że efektem programu ma być lepsza jakość powietrza i tym samym lepsza jakość życia Polek i Polaków. Aby ten cel zrealizować, musimy zadbać o możliwie wysokie standardy jakości dotowanych urządzeń – i nie będzie to dotyczyło tylko pomp ciepła. Przez lata pozwalano na finansowanie słabej jakości urządzeń w "Czystym Powietrzu". Teraz naprawiamy tę sytuację – powiedział wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta.

18 marca 2024 r., w publikacji nowego regulaminu listy ZUM - na liście ZUM znajdowały się łącznie 4192 pompy ciepła. Weryfikację urządzeń znajdujących się na liście prowadzi Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB). Od ogłoszenia nowych zasad IOŚ-PIB zweryfikował 657 wniosków, z czego pozytywnie 91, a odrzuconych zostało 566. Obecnie na weryfikację oczekują 102 wnioski. MKiŚ i NFOŚiGW obserwują i analizują na bieżąco proces wpisywania urządzeń na listę ZUM. Z zebranych informacji wynika, że do zakończenia okresu przejściowego, tj. do 13 czerwca 2024 r., w znacznej części przypadków firmy nie zdążą przedstawić badań umożliwiających pozostanie pomp ciepła na liście ZUM.

– Wychodząc naprzeciw potrzebom branży, która zgłasza trudności z wystarczająco szybkim zrealizowaniem wymaganych badań pomp ciepła i dostarczeniem raportów w terminach gwarantujących im obecność na liście ZUM, MKiŚ wraz z NFOŚiGW zdecydowały o możliwości czasowego wprowadzania na listę ZUM pomp ciepła, które posiadają europejskie znaki jakości: EHPA Q, HP Keymark lub Eurovent - powiedziała prezes NFOŚiGW Dorota Zawadzka-Stępniak.

Oznacza to, że firmy, które nie posiadają jeszcze badań dla pomp ciepła przeprowadzonych w akredytowanych laboratoriach w krajach UE lub EFTA, będą mogły składać wnioski o czasowy wpis na listę ZUM od 14 czerwca 2024 r., jeśli posiadają europejskie znaki jakości: EHPA Q, HP Keymark lub Eurovent. Na podstawie tych znaków jakości będzie można uzyskać czasowy wpis na listę – do 31.12.2024 r.

– Jednym słowem, jedyne co w tym zakresie zmieniamy, to chwilowo rozszerzamy katalog dokumentów będących podstawą wpisu na listę ZUM o uznane europejskich znaków jakości. Docelowo wszyscy producenci i dystrybutorzy pomp ciepła muszą przedstawić badania z akredytowanego laboratorium w Unii Europejskiej lub krajów EFTA. To chwilowe rozwiązanie umożliwi wybór technologii do ogrzewania zgodnie z indywidualnymi preferencjami i potrzebami, a jednocześnie zapewni odpowiednią dostępność sprawdzonych i bezpiecznych pomp ciepła - wyjaśniła Dorota Zawadzka-Stępniak.

Kontrole UOKiK

Jak podkreślił wiceminister Bolesta, równolegle do wprowadzanych zmian będą odbywać się kontrole zgodności pomp ciepła.

– Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmie działania w zakresie prowadzenia kontroli zgodności parametrów pomp ciepła, oferowanych na rynku z deklaracjami producentów. Pomoże to wyeliminować ze sprzedaży niskiej jakości urządzenia, które nie spełniają wymogów przepisów i nie dotrzymują deklarowanych parametrów pracy - wskazał wiceminister.

Dotacja do audytów energetycznych

– Decydując się na wymianę starego kopciucha na nowe źródło ciepła, na przykład pompę ciepła, powinniśmy jednocześnie zadbać, aby dom był odpowiednio docieplony. Zainstalowanie pompy ciepła w słabo docieplonym budynku może niestety skutkować wysokimi rachunkami za ciepło - powiedział wiceminister Bolesta.

– Dlatego osoby korzystające z programu "Czyste Powietrze" mogą otrzymać dotację na wykonanie audytu energetycznego w wysokości do 1,2 tysiąca złotych - dodał.

źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska