Prosument lokatorski szansą na rozwój branży instalacyjnej
Ostatnią dużą zmianą do ustawy o odnawialnych źródłach energii, która weszła w życie 1 października 2023 r., powołano do życia tzw. prosumenta lokatorskiego. Pojęcia tego nie znajdziemy literalnie w przepisach, a ustawodawca nie stworzył jakiejś odrębnej definicji legalnej, lecz występuje ono w branżowym żargonie.
„Prosumentem lokatorskim” możemy nazywać koncepcję, a właściwie zespół rozwiązań prawnych, które mają ułatwić produkcję zielonej energii mieszkańcom budynków wielorodzinnych i sprawić, że inwestowanie przez nich w fotowoltaikę będzie bardziej atrakcyjne. Z kolei możliwość pozyskiwania przez spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty oraz TBS-y wymiernych i policzalnych korzyści finansowych ma przyczynić się do spopularyzowania korzystania przez te podmioty ze źródeł energii słonecznej, a co za tym idzie – z jednej strony do zintensyfikowania rozwoju jednego z obszarów możliwego funkcjonowania OZE w Polsce, a z drugiej do zwiększenia koniunktury w branży ze względu na zwiększenie popytu na mikroinstalacje.
Najistotniejszą korzyścią płynącą z wprowadzonych przepisów jest taki sposób rozliczania prosumentów lokatorskich, który pozwala na uzyskanie 100% wartości wyprodukowanej energii elektrycznej. Brak ryzyka straty powinien zachęcić do montowania mikroinstalacji zaspokajających zapotrzebowanie w energię elektryczną ponad części wspólne nieruchomości.
Przyjęte zasady
Rozliczenie odbywa się w dwóch etapach. Za energię wytworzoną i zużytą w ciągu tej samej godziny prosument lokatorski nie płaci jej ceny ani nie wnosi zmiennych opłat związanych z jej dystrybucją, ponieważ wielkości te same się konsumują. Jeśli natomiast energii wytworzonej w ciągu godziny jest więcej niż zużytej w tym samym czasie, sprzedawca przeliczy nadwyżki godzinowe po cenie rynkowej (obecnie po miesięcznej, a od 1 lipca 2024 r. – według ceny godzinowej) na depozyt prosumencki. Na koniec danego okresu rozliczeniowego środki te zostaną przekazane na podany przez spółdzielnię mieszkaniową, wspólnotę lub TBS rachunek bankowy. Podkreślenia wymaga, że uzyskane w ten sposób fundusze nie mogą być rozdysponowane całkiem dowolnie, choć spektrum możliwego przeznaczenia wskazane przez ustawę jest naprawdę szerokie. Mogą one bowiem służyć rozliczeniu przez prosumenta lokatorskiego zobowiązań z tytułu zakupu energii elektrycznej lub zostać przeznaczone na obniżenie opłat związanych z lokalami mieszkalnymi w budynku, na którym jest umieszczona instalacja OZE, lub innych budynkach o przeważającej funkcji mieszkalnej, których części wspólne są zarządzane przez tego prosumenta energii odnawialnej. Środki mogą zatem zasilić fundusz remontowy, być wydatkowane na utrzymanie części wspólnych, administrowanie czy usługi komunalne. Takie zasady w ogólnym rozrachunku powinny realnie obniżyć płatności obciążające ostatecznie indywidualnych lokatorów.