Wodór niskoemisyjny pochodzenia jądrowego
Komisja Europejska w komunikacie z 6 lutego 2024 r. jako zalecany cel na 2040 r. wskazała 90-procentową redukcję emisji gazów cieplarnianych netto w porównaniu z poziomami z 1990 r. Polityka klimatyczna UE wskazuje jasną ścieżkę dekarbonizacji w przemyśle w postaci przejścia na wodór niskoemisyjny i odnawialny.
Jak dotąd, wysiłki Unii Europejskiej koncentrowały się głównie na zwiększeniu produkcji wodoru odnawialnego.
Zmiany w prawie
Kluczowe inicjatywy polityczne UE, takie jak Europejski Zielony Ład, Strategia wodorowa UE czy plan REPowerEU, określiły cel na poziomie 10 mln ton wewnętrznej produkcji wodoru odnawialnego i 10 mln ton przywozu wodoru odnawialnego do 2030 r.1. W dyrektywie RED III2 określono wodór odnawialny jako paliwo odnawialne pochodzenia niebiologicznego i ustalono, że państwa członkowskie zapewnią, aby wodór stosowany w przemyśle do celów związanych z energią końcową i celów innych niż energetyczne stanowił przynajmniej 42% do 2030 r. i 60% do 2035 r. (art. 22a).
Znaczącym krokiem podjętym przez Komisję Europejską w kierunku przyjęcia niskoemisyjnych technologii wodorowych jest projekt zmiany dyrektywy w sprawie wspólnych zasad rynków wewnętrznych gazów odnawialnych i gazu ziemnego oraz wodoru, w którym „wodór niskoemisyjny” został określony jako wodór, którego wartość energetyczna pochodzi ze źródeł nieodnawialnych i który spełnia wymóg dotyczący progu redukcji emisji na poziomie 70%2. W projekcie tym ponadto – w celu zagwarantowania, że ograniczenia emisji gazów cieplarnianych spowodowane wykorzystaniem paliw niskoemisyjnych i wodoru niskoemisyjnego wyniosą co najmniej 70% – przewidziano zobowiązanie państw członkowskich do nałożenia na podmioty gospodarcze obowiązku wykazania, że przedmiotowy próg oraz wymogi określone w metodzie zostały spełnione (art. 8 projektu).
Z kolei Polska Strategia Wodorowa do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.3 zakłada, że dla wytworzenia wodoru niskoemisyjnego można wykorzystać różne technologie, m.in. elektrolizę z wykorzystaniem energii elektrycznej z elektrowni jądrowych. Aby wodór mógł zostać uznany za niskoemisyjny, nie może przekroczyć progu 3,38 kg ekwiwalentu CO2 na kilogram wodoru (kg CO2e/kg H2), biorąc pod uwagę, że „szary wodór" produkowany z gazu kopalnego ma intensywność emisji dwutlenku węgla na poziomie 11 kg CO2e/kg H2.
Ogromny potencjał
Jądrowe technologie produkcji wodoru mają ogromny potencjał i przewagę nad innymi źródłami. W przeciwieństwie do odnawialnych źródeł, takich jak wiatr czy promieniowanie słoneczne, elektrownia jądrowa nie jest w żaden sposób uzależniona od zmiennych warunków atmosferycznych. W większości regionów świata cena wodoru produkowanego przez reaktory jądrowe jest porównywalna z ceną wodoru produkowanego przez zmienne odnawialne źródła energii (energia słoneczna i wiatrowa). Energia jądrowa oferuje znaczny potencjał w zakresie obniżenia kosztów infrastruktury potrzebnej do dystrybucji wodoru i wykorzystania kolokacji z innymi wymagającymi operacjami przemysłowymi.
Niektóre technologie produkcji wodoru, takie jak konwencjonalna elektroliza, wymagają jedynie energii elektrycznej. Tymczasem inne technologie, takie jak cykle termochemiczne, mogą wymagać tylko ciepła procesowego (które może być dostarczane w podwyższonych wartościach temperatury) lub technologii hybrydowych, takich jak wysokotemperaturowa elektroliza parowa (HTSE) i hybrydowe cykle termochemiczne, które wymagają zarówno ciepła, jak i energii elektrycznej.